GDZIE: Manhattan, Al. Grunwaldzka 82, Gdańska Szkoła Artystyczna (II piętro)
KIEDY: 17 września, 14:15
Zapraszamy na biograficzny dokument, nagradzanej w kraju i zagranicą Marii Zmarz-Koczanowicz, szukający odpowiedzi na pytanie kim jest „Wiera Gran”, żydowska pieśniarka przedwojennej Warszawy, a potem getta: ofiarą wojny czy może własnego lęku? Niesłusznie skrzywdzoną pomówieniami kobietą czy człowiekiem ratującym życie? Dlaczego oskarżenia o kolaborację powracały? Czy Wiera Gran była niewygodnym świadkiem? Co chciano ukryć? Między innymi te tematy zostaną poruszone w dyskusji po filmie podczas spotkania z Agatą Tuszyńską – scenarzystką filmu i autorką książki „Oskarżona Wiera Gran”. Rozmowę poprowadzi Marta Maciejewska.
GDZIE: Nowa Synagoga, ul. Partyzantów 7 - punkt startu
KIEDY: 18 września, 10:00-13:00
Zapraszamy wraz z autorką, Kaliną Krasowską, na grę miejską „Ślady”, która wprowadzi uczestników na ścieżki życia żydowskich mieszkańców Wrzeszcza od XVIII do XX w. Przy okazji odwiedzanych z mapą miejsc i wypełniania zadań, uczestnicy poznają nie tylko elementy kultury żydowskiej, ale przede wszystkim będą w stanie połączyć tę bogatą kulturę z konkretnymi osobami i budynkami oraz rzeczywistością gdańskiej dzielnicy Wrzeszcz. Poszczególne miejsca można odkrywać w dowolnej kolejności. Aby rozwiązać kilka zadań należy mieć w smartfonie aplikację do odczytania kodu QR.
GDZIE: Manhattan, Al. Grunwaldzka 82, Gdańska Szkoła Artystyczna (II piętro)
KIEDY: 17 września, 13:00
Zapraszamy na spotkanie z reportażem radiowym i młodzieżą z Ogólnokształcącego Liceum Programów Indywidualnych (OLPI) i Liceum Szkół Plastycznych (LSP) w Gdańsku, uczestnikami radiowych warsztatów Ślady prowadzonych przez Magdalenę Świerczyńską-Dolot. Będzie to okazja do zapoznania się z fragmentami reportażu radiowego, który licealiści wykonali w maju 2022 r. W ramach poznawania kultury żydowskiej młodzi radiowcy wędrowali po śladach z nią związanych w Gdańsku, zgłębiali, utrwalali i rejestrowali historię tych miejsc.
Wysłuchaj reportaży
W warsztatach wzięli udział: Barbara Dejcz, Monika Stencel, Jerzy Stefanicki, Nikodem Iwański, Aleksander Sebastiański, Celina Sosińska, Kajetan Adryjanek, Mikołaj Niechwiadowicz, Martyna Wójcik, Martyna Głowacka, Zuzanna Nisiewicz, Kinga Żubrowska
GDZIE: Manhattan, Al. Grunwaldzka 82, Biblioteka Manhattan (II piętro)
KIEDY: 17 września, 16:15
Zapraszamy na spotkanie z Yanivem Iczkovitsem, autorem książki „Córka rzeźnika” oraz tłumaczką, Anną Halbersztat. Obsypana nagrodami – w tym prestiżowymi Wingate Literary Prize, Agnon Prize oraz Ramat Gan Prize – pikarejska powieść o kobiecie, która uzbrojona w rzeźniczy nóż, wyrusza w niebezpieczną podróż, by przywrócić spokój swojej rodzinie. Fania Kajzman – oddana żona i matka pięciorga dzieci – szokuje mieszkańców Motolu i sąsiednich wsi, gdy w środku nocy opuszcza swój dom i rozpływa się w mroku. Wprawdzie mężczyźni znikają w tej okolicy od wielu lat, ale żeby żona i matka? Czy ma to coś wspólnego z zaginionym szwagrem Fani, który zostawił jej siostrę już niemal rok temu i uciekł do Mińska? A może Fania dała się uwieść tajemniczemu Żiżkowi Breszowowi, który również zniknął tej samej nocy? Z pewnością ta ucieczka nie ma związku z osobliwym morderstwem na skraju drogi prowadzącej do miasteczka Telechany. Bynajmniej nie może tutaj chodzić o Fanię Kajzman, choć przecież mieszkańcy Motolu od lat nazywają kobietę a wilde chaje, dziką bestią... To by jednak było aż nazbyt niesamowite, prawda?
Spotkanie prowadzi: Jakub Skrzypczak
GDZIE: Manhattan, Al. Grunwaldzka 82, Biblioteka Manhattan (II piętro)
KIEDY: 17 września, 18:00
Zapraszamy na spotkanie z Agatą Tuszyńską, autorką książki „Żongler. Romain Gary” o francuskim pisarzu pochodzenia żydowskiego, urodzonym w Wilnie, jedynym w historii autorze uhonorowanym dwukrotnie Nagrodą Goncourtów. Celebrycie, który w 1980 r. po błyskotliwej literackiej karierze odebrał sobie życie w wieku 66 lat. Mistyfikatorze. Wreszcie – kuglarzu zręcznie żonglującym faktami i zmyśleniami, swoimi i zasłyszanymi historiami, nieustannie tworząc opus magnum: własną biografię. Doświadczenie i wytrawne pióro Agaty Tuszyńskiej wydają się idealne do misternej pracy odsłonięcia portretu autora wspaniałej „Obietnicy poranka”. Opowiada o intrygującej i dominującej matce Romaina, Ninie Owczyńskiej, o ich kilkuletnim pobycie w Warszawie w latach 20., drodze do Nicei, o dwóch burzliwych małżeństwach pisarza. O jego słabości do pseudonimów, losów równoległych i gry – w życiu i przed zachwyconą publicznością. Romain Gary zrobił po prostu wszystko, by zmylić tropy i uprzykrzyć życie biografom. Agata Tuszyńska stawia czoło temu wyzwaniu, docieka prawdy, ale też daje pisarzowi prawo do artystycznej autokreacji. „Żongler” to najdojrzalsza książka Tuszyńskiej. I najbardziej zaskakująca. Spotkanie poprowadzi Ewa Lewandowska.
GDZIE: Manhattan, Al. Grunwaldzka 82, Gdańska Szkoła Artystyczna (II piętro)
KIEDY: 18 września, godz. 14:30
Opis dezasymilacji Polaków żydowskiego pochodzenia, czyli odzyskiwania żydowskiej tożsamości, w ciągu ostatnich trzydziestu lat w Polsce. Wykład Odrodzenie życia żydowskiego – rzeczywiste czy udawane? poprowadzi Stanisław Krajewski, prof. zw. UW, współautor części powojennej wystawy głównej w muzeum Polin. Autor publikacji z logiki, filozofii matematyki, dialogu międzyreligijnego, historii Żydów, w tym: „Co zawdzięczam dialogowi międzyreligijnemu i chrześcijaństwu”, „Żydzi i...", „Nasza żydowskość", „Tajemnica Izraela a tajemnica Kościoła", „Poland and the Jews: reflections of a Polish Polish Jew", „54 komentarze do Tory dla nawet najmniej religijnych spośród nas", „Żydzi, judaizm, Polska", „Żydzi w Polsce – i w Tatrach też".
GDZIE: Centrum św. Jana w Gdańsku, ul. Świętojańska 50
KIEDY: 16 września, godz. 19:30
Urszula Makosz wraz z zespołem zaprasza na koncert tradycyjnych i autorskich pieśni w j. jidysz, ladino i hebrajskim. Repertuar zawiera pieśni o zróżnicowanej tematyce i nastroju, w trzech żydowskich językach; tradycyjne i autorskie piosenki w j. jidysz, pieśni w j. hebrajskim oraz utwory w j. ladino, charakterystyczne dla kultury muzycznej Żydów sefardyjskich, w których słychać wpływ muzyki hiszpańskiej, arabskiej i bałkańskiej. Ownt lid. Wieczorna pieśń łączy żywiołowe i ekspresyjne brzmienia z nastrojowymi, melancholijnymi dźwiękami piosenek śpiewanych i tworzonych w polskich „sztetlach”, m.in. przez Mordechaja Gebirtiga i innych twórców ludowych. Zespół: Urszula Makosz (śpiew), Paweł Pierzchała (fortepian), Michał Półtorak (skrzypce, mandolina), Oleg Dyyak (akordeon, klarnet, instrumenty perkusyjne), Michael Jones (skrzypce, altówka, djembe)
GDZIE: Centrum św. Jana w Gdańsku, ul. Świętojańska 50
KIEDY: 16 września, godz. 18:00
Der Hemszech דער המשך (pl. kontynuacja) to zaśpiewany i napisany w całości w j. jidysz koncert dedykowany niewidocznym kobiecym biografiom i kobiecej historii rodowej. Ta muzyczna kompozycja składa się z 5 zaadaptowanych do kobiecej perspektywy pieśni żydowskich, oraz 5 utworów napisanych współcześnie. Punktem wyjścia dźwiękowej opowieści jest warstwa tekstowa istniejących piosenek jidysz, w której przedstawione są losy bohaterek uwikłanych w uniwersalne, ale i charakterystyczne dla jidyszowych utworów wątki, m.in. wolności i separacji od nadopiekuńczej matki, uwodzenia i biedy.
Podczas koncertu opisane w piosenkach fragmenty z życia bohaterek znajdują swoją kontynuację w napisanych współcześnie przez Marię Ka utworach. Ich słowa są rozwinięciem rozpoczętych w znanych utworach biografii, uwzględniającym wybrane momenty biegu życia kobiety. Tak utworzona ciągłość linii życia wypełniona zostaje dźwiękami z pogranicza muzyki elektronicznej, etnicznej, awangardy i alternatywy.
Bardziej uniwersalnie, Der Hemszech, to manifest widoczności, istnienia i udziału kobiet w przestrzeni publicznej. To wołanie o ostateczną równość, odzyskanie odebranych praw, upadek podwójnych standardów oraz wyrównanie istniejących dysproporcji. Koncert będzie stanowić premierę płyty, wydanej przez artystkę we współpracy z nowojorskim wydawnictwem Borscht Beat. Zespół: Maria Ka (wokal, klawisze, elektronika), Agnieszka Waśniewska (obój), Konrad Ciesielski (perkusja)
GDZIE: Centrum św. Jana w Gdańsku, ul. Świętojańska 50
KIEDY: 16 września, godz. 21.10
Dr Balkan – projekt koncertowy bezprecedensowej grupy Klezmafour, który do bałkańskiej klezmerki podchodzi w jeszcze bardziej wyjątkowy sposób. Dr Balkan, oprócz tytułowego, przebojowego utworu, zaskakuje na kilka sposobów. Do gry wszedł drugi wokalista, który więcej nawet niż hypeman w rapie, bierze czynny udział w utworach, ba! Ma nawet swój autorski! Nowe kompozycje to poszukiwanie jeszcze dziewiczych odmian muzyki klezmerskiej, jak chociażby klezmer trap (sic!). Oprócz elektronicznych nowości Klezmafour powraca do korzeni i prezentuje kompozycje bardziej klasyczne, bez elektroniki – ale nie można dać się zwieść – kipiąca energia to znak rozpoznawczy zespołu! Klezmafour, rozpięty pomiędzy Lublinem, Białymstokiem i Warszawą – właśnie z klezmerskiej tradycji tych regionów czerpie swoje inspiracje. Podchodzi do nich jednak w sposób nowatorski, z rockową energią i bałkańskim szaleństwem. Zespół składający się z klasycznie wykształconych muzyków jest laureatem dwóch nagród niezwykle prestiżowego International Jewish Music Festival 2010 w Amsterdamie. Wygrana zaowocowała świetnie przyjętą trasą koncertową po USA i Kanadzie, gdzie występowali przed kilkutysięczną publicznością u boku takich sław, jak Balkan Beat Box, jak również licznymi festiwalami za granicą. Ma na swoim koncie świetnie przyjęte występy na tak ważnych festiwalach, jak Heineken Open'er, Przystanek Woodstock, Ethnoport Poznań, Lviv Klezmer Fest (Ukraina), Leeds Jewish Festival (Wielka Brytania), Intercultural Days, Stambuł (Turcja). Oprócz dużych festiwali zespół doskonale sprawdza się na koncertach w filharmoniach (Filharmonia Narodowa, Sinfonia Baltica, Opera i Filharmonia Podlaska, Filharmonia Pomorska w Bydgoszczy, Filharmonia Łódzka). Zespół: Andrzej Czapliński (skrzypce, wokal), Mateusz Chmiel (klarnet), Rafał Grząka (akordeon), Gabriel Tomczuk (kontrabas, moog), Kamil Siciak (perkusja). Piotr Maślanka (melodika, produkcja).
/fot. Danusia Matelak-Tomczuk/
Nowa Synagoga, ul. Partyzantów 7
15 września, godz. 18.15
Koncert Jazz Shirim Free nawiązuje do autorskiego projektu Jazz Shirim, trójmiejskiego pianisty i kompozytora Ignacego Wiśniewskiego. Artysta, inspirując się historią gdańskich Żydów (opisaną wcześniej w spektaklu Marka Branda „Każdy przyniósł co miał najlepszego”), skomponował instrumentalne utwory, przewrotnie nazywając je „Jazz Shirim” (Pieśni Jazzowe). Ignacy Wiśniewski do współpracy zaprosił improwizujących muzyków: kontrabasistę Adama Żuchowskiego i perkusistę Pawła Osickiego, którzy wzbogacają muzyczny język zespołu nowoczesnym brzmieniem i nieokiełznaną swobodą. Muzyka nie traci równocześnie intymności i czułości łącząc wpływy eksperymentalnego jazzu z folkiem i muzyką świata. Płyta Jazz Shirim wydana w 2016 roku przyniosła zespołowi wyróżnienie jako Jazzowy Debiut Roku 2016 i znalazła się w pierwszej dziesiątce płyt roku.
Nowa edycja projektu Jazz Shirim Free jest wzbogacona o partie wokalne Edyty Krzemień, śpiewane bez słów w formie wokaliz. Wyczucie i wielkie sceniczne doświadczenie tej musicalowej aktorki nadają muzyce jeszcze bardziej orientalny charakter.
Wykonawcy: Edyta Krzemień (śpiew), Ignacy Wiśniewski (instrumenty klawiszowe), Adam Żuchowski (kontrabas), Paweł Osicki (perkusja)
/Fot. A. Świeczkowska/