Kiedy: 13 września 2025, godz. 14:30–1545:

Gdzie: Biblioteka Manhattan (II p.), Al. Grunwaldzka 82, Gdańsk

Ta książka ma dwa tematy. Pierwszym jest zjawisko autografii: różne sposoby ustanawiania relacji między tekstem artystycznym a osobą autora czy autorki – tekstowego, podmiotowego utrwalania śladów ludzkiej egzystencji. Temat drugi to literatura żydowska uprawiana w językach nieżydowskich, a w szczególności literatura polsko-żydowska drugie połowy XX wieku.

Pisarstwo takich autorów jak Kazimierz Brandys, Ida Fink, Hanna Krall, Stanisław Lem, Artur Sandauer, Julian Stryjkowski powraca do tematów zatartego rodowodu, dwoistości, odejścia, niewypowiedzianej traumy, utraty. Twórcy ci na różne sposoby inscenizują problematykę braku porozumienia, nietożsamości, wykorzenienia, obcości czy odrzucenia, a zarazem usilnie poszukują rozumiejącego kontaktu i bliskości.

Z tych rozbieżnych impulsów wypływa swoistość autografii polsko-żydowskich. Balansują one na granicy prywatnego i publicznego, indywidualnego i zbiorowego, odsłonięcia i zakrycia, szyfru i ujawnienia. Tekst pisany dla siebie staje się tu tekstem dla innych. Tekst jednostkowy stapia się z wielotekstem twórczości własnej, a czasem także cudzej. Mówienie o sobie jest zarazem mówieniem o innych i w imieniu innych. Przeciw milczeniu. Przeciw samotności. Przeciw śmierci. Przeciw zapomnieniu. Spotkanie z autorem Marcinem Wołkiem.

Kiedy: 11 września 2025, godz. 20:00–21:00 

Gdzie: Nowa Synagoga w Gdańsku, ul. Partyzantów 7

Spektakl muzyczny w reżyserii Aleksandra Mincera, wraz z muzyczną oprawą Riccardo Battisti w oparciu o dramaturgię Yosuke Takiego, to muzyczna opowieść o Mordechaju Gebirtigu, żydowskim bardzie, poecie i pisarzu, znanym ze swego przedwojennego repertuaru, często wesołych i melancholijnych piosenek. Ponieważ brakuje, w większości przypadków, oryginalnej muzyki wojennych tekstów, artyści idąc śladem innych twórców, starali się znaleźć odpowiednią formę, aby odżyły znowu, przeznaczone przecież do śpiewania, teksty w jidysz. Zachowali jak najbardziej precyzyjną chronologię utworów, bo każda z piosenek jest wpisana w konkretny okres okupacji. Sytuacja z jej początków była inna niż w rok później czy przed samą śmiercią poety. Początkowy smutek przechodzi w zawód i rozpacz, później w rezygnację i ból. Ale często jest też nadzieja, tęsknota i chęć przekazania radości umęczonym ludziom, odrobinę beztroski dla najmłodszych mieszkańców krakowskiego getta czy Łagiewnik. Nicią przewodnią spektaklu jest opowieść trzeciego bohatera historii, języka żydowskiego - jidysz, Mame Łuszn (języka matki), także ofiary Zagłady. Pomagają mu dwaj zagubieni klezmerzy-aktorzy wplątani w sceniczny rytuał oblucji.

Kiedy: 11 września 2025, godz. 18:45–20:00

Gdzie: Biblioteka Manhattan (II p.), Al. Grunwaldzka 82, Gdańsk

„Wylej swój gniew” to opowiadania nieznanego do tej pory w Polsce znakomitego pisarza żydowskiego Lameda Szapiro. Szapiro pochodził z Ukrainy, pierwsze kroki literackie stawiał w Warszawie, rozwinął się twórczo w Nowym Jorku i Los Angeles, gdzie spędził resztę życia. Powyższy zbiór zawiera jego krótkie formy prozatorskie — opowiadania, które odwołują się do tematów bolesnych, m.in. pogromów żydowskich, relacji sąsiedzkich, ale są też pełne wątków uniwersalnych, takich jak miłość i samotność, szczególnie w relacjach między kobietą a mężczyzną.

Spotkanie z tłumaczką książki Lameda Szapiro – Bellą Szwarcman-Czarnotą

Kiedy: 11 września 2025, godz. 17:00–18:15

Gdzie: Biblioteka Manhattan (II p.), Al. Grunwaldzka 82, Gdańsk

Róża Luksemburg jest po Marii Skłodowskiej-Curie najbardziej znaną na świecie Polką. Ikoną pacyfizmu, internacjonalizmu i demokratycznego socjalizmu. W Polsce niemal każdy kojarzy jej nazwisko, ale niewielu wie, kim była naprawdę. Jej biografia była traktowana instrumentalnie i zakłamywana. Trzeba ją więc opowiedzieć na nowo.
Ostatnie lata XIX wieku. Po studiach w Zurychu Róża przeprowadza się do Berlina, gdzie bije serce ówczesnej socjaldemokracji. Jest młodą kobietą, Żydówką i osobą z niepełnosprawnością. Ale już kilka lat później stanie się jedną z głównych postaci największej na świecie partii socjalistycznej. Wszechstronnie wykształcona i uzdolniona retorycznie, nie obawia się krytykować tych, którzy wygodnie rozparli się w fotelach działaczy partyjnych i związkowych i nie dążą do rewolucyjnej zmiany.

Spotkanie z autorką biografii -  Weroniką Kostyrko-Ziemińską

Kiedy: 11 września 2025, godz. 17:00–18:00 i 18:30-19:30 (obowiązują zapisy)*

Gdzie: Nowa Synagoga w Gdańsku, ul. Partyzantów 7

„Kiszutim” to po hebrajsku ozdoby. Warsztaty plastyczne skierowane do dzieci i dorosłych. Uczestnicy warsztatów będą mieli możliwość połączenia żydowskich symboli w jednej instalacji, która po wykonaniu, może być umieszczona nad biurkiem, łóżkiem czy powieszona w oknie. Na patyczku będą zawieszone m.in. takie symbole, jak: : dzban z wodą, gwiazda Dawida, serce, lew. Uczestnicy będą wycinać, pleść, robić pomponiki, pieczątki z ziemniaka, kolorować świat. Poza walorami artystycznymi, integracyjnymi i edukacyjnymi, istotnym elementem jest poczucie relaksu, które towarzyszy twórczej
pracy. Prowadzenie:  Magdalena Lelwic

*Zapisy na warsztaty i spacery od 01.09.2025 r. 

Kiedy: 11 września 2025, godz. 17:00–18:30 (obowiązują zapisy)*

Gdzie: Nowa Synagoga w Gdańsku, ul. Partyzantów 7 

Warsztaty języka hebrajskiego to wyjątkowa okazja, aby poznać podstawy jednego z najstarszych języków świata. Zajęcia wprowadzą uczestników w tajniki alfabetu hebrajskiego, podstawowe zwroty i wyrażenia przydatne w codziennej komunikacji. Warsztaty łączą naukę języka z elementami kultury, dzięki czemu uczestnicy poznają także kontekst historyczny i współczesne znaczenie języka hebrajskiego. Spotkanie skierowane jest zarówno do początkujących, jak i osób zainteresowanych kulturą żydowską.
Warsztaty poprowadzi Ewa Soroczyńska – przedstawicielka Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Gdańsku, posiadająca bogatą wiedzę na temat języka hebrajskiego i kultury żydowskiej. Naukę j. hebrajskiego prowadzi od wielu lat, z Festiwalem związana od jego pierwszej edycji.

*Zapisy na warsztaty i spacery od 01.09.2025 r. 

Kiedy: 10 września 2025, godz. 20:00–21:00

Gdzie: Nowa Synagoga w Gdańsku, ul. Partyzantów 7

Oczekiwanie - dźwięki na cymbały wileńskie i saksofon sopranowy. Muzyka instrumentalna kameralnego składu o unikatowym brzmieniu, wykonującego kompozycje własne oraz autorskie aranżacje inspirowane muzyką żydowską. Duet w swojej dotychczasowej twórczości inspirował się dźwiękami, które wypełniają przestrzenie sakralne. W “Oczekiwaniu” doświadczymy subtelności muzycznych, które hipnotyzują.

Skład zespołu: Arkadiusz Krawiel (cymbały), Marcin Stefaniak (saksofon)

Kiedy: 10 września 2025, godz. 18:00–19:00

Gdzie: Nowa Synagoga w Gdańsku, ul. Partyzantów 7

Danziger Klezmer Trio w koncercie Noc w ogrodzie Eden przedstawi Państwu paletę barw, jakimi mieni się żydowska kultura. Zabrzmią znane i lubiane utwory, które na stałe weszły do kanonu muzyki klezmerskiej, a także utwory stylizowane, będące fuzją różnych gatunków muzycznych. Będzie sentymentalnie, nastrojowo a także radośnie i wesoło – bo taka jest ta muzyka!

Skład zespołu: Adam Żuchowski (kontrabas), Maciej Kacprzak (akordeon) i Andrzej Wojciechowski (klarnet)